Datum: 14 april 2000
Betreft: basisvorming
Geachte mevrouw Adelmund,
De evaluatie van de basisvorming door de inspectie geeft aanleiding tot zorg. Terecht worden er thans op uw departement plannen ontwikkeld om door de inspectie gesignaleerde problemen het hoofd te bieden. Hiertoe behoort onder andere het terugbrengen van het aantal lesuren van 32 uur naar 30 uur voor de eerste twee jaren waarmee een verlichting voor leerlingen en docenten kan worden bereikt.
Wij delen, zoals we u al eerder berichtten, deze aanpak. Over de uitwerking zijn wij thans op twee punten echter ongerust.
In de eerste plaats wordt er gesproken over clustering van vakken. Mits aan specifieke voorwaarden wordt voldaan, kunnen we hier positief tegenover staan.. Een echte inhoudelijke integratie bij dergelijke clusters is een eerste voorwaarde. Tot nu toe wordt de clustering alleen gezien als een min of meer ’technische’ operatie: de vakken worden samengevoegd, zonder dat duidelijk is hoe hierin ook inhoudelijk een meerwaarde wordt bereikt. Het lijkt ons van groot belang om met deze clusteringsvoorstellen en het bevorderen van de reeds bestaande clustermogelijkheden tevens projecten te starten op landelijk niveau die laten zien hoe binnen zo’n cluster een zodanige herordening van te behalen kerndoelen en daarbij behorende curricula mogelijk is, dat de clusters ook daadwerkelijk als eenheden worden ervaren.
Docenten die onderwijs in deze clusters verzorgen dienen hiertoe goed toegerust te zijn: een tweede voorwaarde voor clustering achten wij dan ook, dat een voldoende bekwaamheid voor deze nieuwe leergebieden gegarandeerd is.
Tenslotte vinden we speciale aandacht hierbij noodzakelijk voor het vak informatiekunde. Als (merendeels onbevoegde) docenten informatiekunde er niet in slagen het vak op voldoende niveau te geven, zoals de inspectie aangeeft, dan vereist integratie van de informatiekunde-kerndoelen in andere vakken bijzondere zorg. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan kan met de clustering worden bereikt dat leerlingen met minder docenten te maken hebben en dat kan -met name in het vmbo – een positieve uitwerking hebben op het leerproces.
In de tweede plaats maken we ons zorgen over de breedte van de basisvorming. We achten het van groot belang dat alle vakgebieden die nu een plaats in de basisvorming hebben, deze op de een of andere wijze behouden. In de voorstellen die nu de ronde doen is sprake van een kerntabel waarbij bepaalde vakgebieden wel erg weinig uren toebedeeld krijgen. Dit lijkt de consequentie te zijn van een strikte toepassing van mindering van uren bij alle vakken (ten opzichte van de huidige adviestabel) waar ook een wat gedifferentieerdere aanpak per vak mogelijk was geweest (bijvoorbeeld geen uur af van vakken onder de 2 uur, 1 uur af van vakken met 3 of 4 uren, 2 uur af van vakken met 5 tot 7 uur en 3 uur aftrekken van vakken met 8 of meer uur). Dit treft de kunstvakken die nu in de kerntabel tezamen 4 lesuren kennen in de eerste twee jaar.
Niet alleen zijn deze vakken als enige bij voorbaat geclusterd; ook lijkt het ons niet goed mogelijk om in deze lestijd voldoende aandacht te besteden aan de diverse kunstvakken die in de huidige basisvorming mogelijk en verplicht zijn. Ook een vak als economie (dat van 2 uur in de adviestabel gaat naar 1 uur in de kerntabel) wordt op deze wijze wel heel drastisch ingeperkt. Een zo breed mogelijke basisvorming blijft van belang om het keuzeproces voor specifieke richtingen of vakken zo lang mogelijk uit te kunnen stellen.
Wij hopen dat u in de uitwerking van uw voorstellen met bovengenoemde opmerkingen rekening zult houden en wij worden graag betrokken in vervolgactiviteiten om de beoogde veranderingen zo positief mogelijk uit te werken voor de leerlingen.
